Foto: Reiling
Bij Elsun krijgen we vaak de vraag of zonnepanelen gerecycled kunnen worden. Het idee leeft sterk, dat zonnepanelen absoluut niet te recyclen zijn en er straks een enorme afvalberg op ons staat te wachten. Dit doemscenario wordt af en toe ook flink aangewakkerd in de media. In 2021 nog lazen we op NOS.nl: “80 miljoen zonnepanelen in 2024 zijn een tikkende milieutijdbom.” Volgens het artikel worden oude panelen vermalen tot betongruis, maar zijn er wel goede mogelijkheden om een paneel op correcte wijze te recyclen.
Stichting Open
Gelukkig komen er steeds meer mogelijkheden bij voor de recycling van zonnepanelen in Nederland en Europa. In Nederland hebben we Stichting Open die verantwoordelijk is voor het recyclen van o.a. elekrische apparaten, zonnepanelen en nog veel meer.
Een fabrikant zoals Elsun of een importeur van zonnepanelen betaalt per zonnepaneel 4 cent per kilo (€0,64 per Elsun zonnepaneel) aan Stichting Open, zodat zij genoeg geld beschikbaar hebben om inzamelpunten te beheren en de uiteindelijke recycling van zonnepanelen te regelen.
Het is verplicht om deze bijdrage te doen en alle bedrijven moeten daaraan meewerken. Elsun doet dit natuurlijk graag, omdat wij het recyclen en goed verwerken van afgedankte zonnepanelen een belangrijk element vinden van het fabriceren van zonnepanelen. Een zonnepaneel gaat soms tot wel 50 jaar mee, maar er komt een einde aan de levensduur van dit product. Daarom moet het goed geregeld zijn wat er na dit einde gebeurt.
Zonnepanelen Recyclen
Er zijn een aantal verschillende bedrijven die bezig zijn met het zo goed en volledig mogelijk recyclen van zonnepanelen. Eén van die bedrijven is het Duitse Reiling. In onderstaand filmpje krijg je een goed beeld van hoe dit recyclen is zijn werk gaat.
De materialen van een zonnepaneel zijn via een geavanceerd sorteermechanisme volledig te scheiden. Op het einde van dit proces krijg je bruikbare materialen (o.a. glas, aluminium, kunststof, silicium, zilver en koper) die je op allerlei manieren opnieuw in kunt zetten, ook voor het maken van nieuwe zonnepanelen. Het is namelijk mogelijk om een tweedehands zonnepaneel te maken van volledig gerecyclede materialen.
Zelfs het silicium uit oude zonnecellen kan weer gebruikt worden om nieuwe zonnecellen te maken. Het Duitse onderzoeksinstituut Fraunhofer heeft laten zien dat dit kan. Fraunhofer heeft samen met recycle-expert Reiling afgedankte zonnecellen verwerkt om nieuwe PERC zonnecellen te produceren. De efficiëntie van de zonnecellen was bij de eerste proef bijna 20 procent, dus dat ligt maar iets lager dan zonnecellen die van geheel nieuwe materialen zijn opgebouwd (22,2%). Een schitterend resultaat, dat zonder twijfel laat zien dat het met de recyclebaarheid van zonnepanelen nog niet zo slecht zit.
Het onderzoek naar nieuwe methodes om panelen te recyclen begint ook op stoom te komen. TNO, een Nederlands wetenschappelijk onderzoeksinstituut, bijvoorbeeld, zal de komende jaren veel onderzoek doen naar dit onderwerp. Er zijn hierbij al vorderingen gemaakt, zoals het ontwerpen van een mes die de voorste glasplaat van de zonnecellen kan scheiden.
Tweedehands Zonnepanelen
Een optie die bij het grote publiek onbekend is, maar die volgens ons een zeer belangrijke rol kan spelen is het zo lang mogelijk verlengen van de levensduur van een zonnepaneel.
Het gebeurt nu al, en zal in de toekomst nog veel vaker gebeuren, dat geïnstalleerde panelen worden verwijderd en vervangen voor nieuwe panelen met een hoger vermogen. Vaak gebeurt dit ver voor het einde van de levensduur van een paneel. Nu is het gebruikelijk om deze panelen te recyclen, terwijl dat niet noodzakelijk is. Deze panelen kunnen in veel gevallen nog jaren stroom opwekken! De beste optie is in dit geval om de panelen nogmaals ergens te installeren, tot het paneel niet meer of niet meer genoeg functioneert.
Het hierboven genoemde Reiling doet, als eerste stap in het recycle-proces, een test van de afgedankte panelen om te kijken of ze hergebruikt kunnen worden. Een ander Duits bedrijf, 2ndlifesolar, is volledig gespecialiseerd in het herinzetten van zonnepanelen. Na uitgebreide technische tests wordt er bepaald of de zonnepanelen nog functioneren en worden ze opnieuw ingezet.
Ook in Nederland zien we tweedehands panelen een nieuw leven krijgen, bijvoorbeeld bij ZonNext. Op dit moment is het financieel nog niet heel interessant om zonnepanelen opnieuw te gebruiken: “Er is alleen een probleem: het is niet heel voordelig om tweedehands zonnepanelen te gebruiken. Het demonteren, vervoeren, keuren en installeren komt namelijk geld. ‘Economisch is het dus niet heel aantrekkelijk. Het is dus meer voor de echte liefhebbers van het klimaat en circulaire economie’.”
Laatste Opmerkingen en Adviezen
Daar op voortbordurend, liggen er vanzelfsprekend grote kansen om via bijvoorbeeld Stichting Open, of andere initiatieven, het tweedehands gebruik van zonnepanelen te stimuleren door middel van subsidies. Elsun roept daarom op om volop ruimte te geven voor het zo lang mogelijk gebruiken van zonnepanelen, het liefst tot einde levensduur, om zo duurzaam mogelijk te werk te gaan. Daarna komt pas het recyclen van panelen.
Het is belangrijk om hier nu al mee bezig te gaan en ervoor te zorgen dat de bijdrage die voor elk zonnepaneel betaald wordt aan Stichting Open voldoende is voor de combinatie van hergebruik en hoogwaardige recycling.
Gelukkig worden er talloze initiatieven ontwikkeld voor zowel het hergebruik als het recyclen van zonnepanelen. Op dat vlak ziet de toekomst er toch wel positief uit en we mogen dan ook optimistisch zijn. Het is duidelijk dat zonnepanelen nu al voor een zeer groot deel gerecycled kunnen worden naar bruikbare materialen, die voor allerlei doeleinden aangewend worden.
Laten we er met z’n allen voor zorgen dat er voldoende geld is voor uitgebreide onderzoeken en voor het bouwen van fabrieken die de recycling ook daadwerkelijk uit kunnen voeren.
